İbn Haldun Çalışmaları Dergisi

Küresel Uydu Haberleşmesinin Hukuki Boyutu: Intelsat Örneği Üzerinden Bir İnceleme

Makbule Ezgi Erten — 2025-08-25

Uydu haberleşme teknolojileri, uluslararası iletişim ağlarının sınırlarını ortadan kaldırarak hem teknik hem de hukuki alanlarda köklü dönüşümler yaratmıştır. 1964 yılında devletler arası bir iş birliği modeliyle kurulan Intelsat, küresel iletişimde erişilebilirlik, eşitlik ve güvenlik ilkelerini esas alan bir sistem sunarken, zamanla özel sektör dinamiklerine açılarak uzay hukukunun kapsamını genişleten önemli bir örnek haline gelmiştir. Intelsat’ın tarihsel gelişimi, kurumsal yapısı ve özelleştirme süreci üzerinden yürütülen analiz, devletler ile özel aktörlerin uzaydaki rolü, yörünge ve frekans tahsisi, kamu hizmeti yükümlülükleri ve ticari rekabet gibi çok katmanlı hukuki meseleleri irdelemektedir. Türkiye’nin Intelsat üyeliği çerçevesinde küresel uydu haberleşmesindeki yeri de değerlendirilerek, özellikle gelişmekte olan ülkelerin bu sisteme nasıl entegre oldukları tartışılmaktadır. Uydu üzerinden mobil erişimin yaygınlaşması, siber güvenlik riskleri ve sürdürülebilir uzay kullanımı gibi güncel meseleler ışığında, Intelsat örneği, uluslararası uzay hukukunun geleceğine dair hem normatif hem de pratik bir çerçeve sunmaktadır.

Öz-Düzenleme: Uzaktan Eğitimde Öğrencinin Pusulası

Muhammet Furkan Alpat — 2025-08-25

Bu çalışma, 2022–2025 döneminde yayımlanan uluslararası ve ulusal kaynaklar ışığında “açık ve uzaktan eğitimde öz-düzenlemeli öğrenenlerin özellikleri”ni belirlemek amacıyla yürütülen sistematik bir literatür incelemesidir. Araştırma, Web of Science, Scopus, Google Scholar, ULAKBİM ve YÖK Tez Merkezi gibi veri tabanlarında “öz-düzenlemeli öğrenme”, “açık eğitim”, “uzaktan öğrenme” anahtar kelimeleriyle yapılan taramalar sonucunda 62 adet makaleyi kapsamıştır. Çalışmada, bilişsel stratejiler, zaman yönetimi, motivasyonel inançlar, erteleme davranışı ve sosyal etkileşim başlıkları altında kodlanan bulgular, iki araştırmacı tarafından bağımsız olarak tematik kodlamaya tabi tutulmuş ve karşılaştırmalı olarak sentezlenmiştir. Bulgular, öz-düzenlemeli öğrenenlerin hedef belirleme, kendi öğrenme ortamlarını planlama, içsel motivasyonlarını koruma ve çevrimiçi sosyal iş birliğine katılma konularında öne çıktıklarını göstermiştir. Ayrıca öğretmen varlığının, süreç odaklı değerlendirmenin ve teknoloji destekli geri bildirim mekanizmalarının bu öğrencilerin öz-düzenleme becerilerini güçlendirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma, açık ve uzaktan eğitim tasarımlarında öğrenci merkezli yaklaşımların benimsenmesi ve öz-düzenlemeyi destekleyen stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini vurgular.

Müslüman Gençler ve Modern Teknoloji: Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Halilibrahim Alegöz — 2025-08-25

Bu çalışma, Türkiye'deki ve dünya genelindeki Müslüman gençlerin dijital alanla etkileşimleri açısından karşılaştırmalı bir çalışma yaklaşımını temsil etmektedir. Bu çalışma, modernleşme ile ilişkisel bir karşılaşma olarak küresel Müslüman Gençlik profilini tanımlamaya yönelik daha geniş bir araştırmanın bir parçasını oluşturmakta ve Müslüman gençlerin yaşamlarında modernite algısını ve yerini anlamaya çalışmaktadır. Çalışmada, nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan 22 ülkeden 18-28 yaş aralığındaki 15.832 Müslüman genci kapsayan bir anket tekniği kullanılmıştır. Bu rakamdan 2000 genç ise Türkiye'den seçilen örneklemi oluşturmuştur. Türkiye'deki gençleri örnekleme alınan diğer ülkelerdeki gençlerle karşılaştırdığımızda, Türkiye'deki gençlerin internette geçirdikleri ortalama sürenin, dünyada örnekleme alınan Müslüman gençlerin ortalaması olan 5 saatten 1-2 saat daha az olduğunu gözlemledik. En önemlisi de bulgularımız, dijital alanın kullanım süresi ile gençlerin çevrimdışı alanla olan ilişkilerine kıyasla davranışsal ve algısal değişimleri arasında bir ilişki olması ihtimalini doğrulamaktadır. Bununla birlikte, bu olasılığın boyutlarını ortaya çıkarmak için bu alanda çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu düşünmekteyiz.

Ölüm Tefekkürü Uygulamalarının Ruh Sağlığı ve Hayat Farkındalığına Etkileri

Zehra Atak — 2025-08-25

Ölüm tefekkürünün ruh sağlığı üzerindeki etkilerinin araştırıldığı bu çalışmada ilk etapta, uygulanabilir nitelikte, özgün bir ölüm tefekkürü modeli oluşturulması hedeflenmiştir. Literatürde ilk olma özelliği taşıyan bu model, belirlenen müdahale grubuna uygulanarak ölüm tefekkürünün ruh sağlığı üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Karma araştırma yöntemiyle yapılan çalışmaya, SCL-90 testinin ölçtüğü belirtiler çerçevesinde, katılımcıların ruh sağlığı durumlarının tespitiyle başlanmıştır. Erciyes Üniversitesi öğrencilerinden gönüllülük esasına göre seçilen on kişilik müdahale ve sekiz kişilik kontrol grubundan oluşan örneklemle sekiz oturumluk ölüm tefekkürü grup çalışması yürütülmüştür. Çalışma öncesinde, sonrasında ve altıncı ayda tüm katılımcılara SCL-90 testi uygulanarak veriler, SPSS’le analiz edilmiştir. Çalışma sonunda, müdahale ve kontrol grubunun bulguları karşılaştırılmış ve ruh sağlığı belirtilerinden anksiyete, depresyon, paranoid, fobik belirtiler ile ek semptomlarda P<0,05 anlamlılık düzeyinde; somatizasyon, kişilerarası duyarlılık ve genel semptom indekslerinde P<0,01 anlamlılık düzeyinde müdahale grubu lehine fark görülmüştür. Sonuç olarak, uygulanan ölüm tefekkürü modelinin, ruh sağlığının yanı sıra yaşam farkındalığı üzerinde de olumlu etkilerinin bulunduğu tespit edilmiştir.